Με μια ουσιαστική και τεχνοκρατικά τεκμηριωμένη ομιλία, η Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Σωτηρία Ντούνη, παρουσίασε στο Συνέδριο της ΚΕΔΕ το νέο πλαίσιο λειτουργίας των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου στους δήμους, αναδεικνύοντας τον ρόλο του Ελεγκτικού Συνεδρίου όχι ως τιμωρητικού, αλλά ως παραγωγικού και προληπτικού θεσμού που συμβάλλει στην καλή δημοσιονομική διακυβέρνηση.
Ένας νέος τύπος ελέγχου που προστατεύει τους δήμους
Η κ. Ντούνη εξήγησε ότι από το 2020 το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει αναλάβει να ελέγχει την αποτελεσματικότητα των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου, καλύπτοντας το κενό που προέκυψε μετά την αναστολή του προληπτικού ελέγχου δαπανών. «Ο ρόλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν εξαντλείται στις κυρώσεις και στους καταλογισμούς», τόνισε, «αλλά είναι πρωτίστως παραγωγικός και υποστηρικτικός, συμβάλλοντας στην πρόληψη λαθών και στην ορθολογική λειτουργία της διοίκησης».
Από το 2021, η λειτουργία των μονάδων εσωτερικού ελέγχου έχει πλέον ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο, υπαγόμενο απευθείας στον δήμαρχο. Βασίζεται στην καταγραφή όλων των διαδικασιών που έχουν δημοσιονομικές συνέπειες, εξασφαλίζοντας πλήρη διαφάνεια και υπευθυνότητα.
Προστασία και διαφάνεια για τον δήμαρχο
Η Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπογράμμισε ότι το νέο σύστημα εσωτερικού ελέγχου προστατεύει τον δήμαρχο, απαλλάσσοντάς τον από πιθανές δημοσιονομικές ευθύνες και παρέχοντάς του ανεξάρτητη και αντικειμενική ενημέρωση για την οικονομική και διοικητική λειτουργία του δήμου.
Η σαφής κατανομή ευθυνών και η τεκμηριωμένη περιγραφή των διαδικασιών, είπε, ενισχύουν τη διαφάνεια, ενδυναμώνουν την υπευθυνότητα και αποτελούν αποτελεσματικό εργαλείο πρόληψης κακοδιαχείρισης.
Οι βασικοί θεσμοί: Μονάδα και Επιτροπή Εσωτερικού Ελέγχου
Η κ. Ντούνη παρουσίασε το οργανωτικό πλαίσιο των ελέγχων. Οι Μονάδες Εσωτερικού Ελέγχου, που προβλέπονται στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας κάθε δήμου, είναι υπεύθυνες για τον εντοπισμό των δημοσιονομικών κινδύνων, την καταγραφή των διαδικασιών και τη διαμόρφωση δικλίδων ασφαλείας. Εάν δεν υπάρχει επαρκές προσωπικό, ο νόμος επιτρέπει την ανάθεση της λειτουργίας σε εξωτερικούς συνεργάτες.
Παράλληλα, θεσμοθετείται η Επιτροπή Ελέγχου, η οποία εποπτεύει τη λειτουργία της μονάδας και επιλύει διαφωνίες ανάμεσα στη δημοτική αρχή και τους ελεγκτές —ιδίως όταν υπάρχει εξωτερικός συνεργάτης—, διασφαλίζοντας την ανεξαρτησία και τη διαφάνεια του ελέγχου.
Οι εκθέσεις των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου αποστέλλονται όχι μόνο στον δήμαρχο και το δημοτικό συμβούλιο, αλλά και στο Υπουργείο Οικονομικών, στο Ελεγκτικό Συνέδριο και στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας, εξασφαλίζοντας πλήρη λογοδοσία.
Οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι που απειλούν τους δήμους
Η Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απαρίθμησε ενδεικτικά τους βασικούς δημοσιονομικούς κινδύνους που πρέπει να εντοπίζουν οι μονάδες εσωτερικού ελέγχου:
- Υπεξαίρεση ή παράνομη αφαίρεση περιουσίας του δήμου
- Απώλεια εσόδων από μη είσπραξη δημοτικών τελών
- Ανάληψη υποχρεώσεων χωρίς δημοσιονομική δυνατότητα αποπληρωμής
- Μη νόμιμες απευθείας αναθέσεις ή χορήγηση δικαιωμάτων σε τρίτους
- Παράνομη εκταμίευση δημοσίου χρήματος
- Διάθεση πόρων χωρίς εγγύηση βέλτιστου αποτελέσματος
Η διαδικασία ελέγχου, όπως εξήγησε, εντοπίζει το στάδιο στο οποίο δημιουργείται το λάθος, από την υποβολή του αιτήματος μέχρι την τελική εκτέλεση της δαπάνης, προκειμένου να διασφαλίζεται η νομιμότητα και η χρηστή δημοσιονομική διαχείριση.
Ο ρόλος του επιτρόπου
Ο έλεγχος διενεργείται από τον αρμόδιο Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου που εδρεύει στην περιοχή του δήμου. Ο επίτροπος εξετάζει τα υπομνήματα, αξιολογεί την ορθότητα και πληρότητα των διαδικασιών, επαληθεύει τη συμμόρφωση στη νομιμότητα και καταγράφει τα αποτελέσματα σε σχετική έκθεση.
Εάν ο δήμος δεν εγκαταστήσει σύστημα εσωτερικού ελέγχου, το Ελεγκτικό Συνέδριο προχωρά σε συστάσεις. Εφόσον η αδράνεια συνεχιστεί, ενημερώνονται ο Γενικός Συντονιστής, ο Υπουργός Εσωτερικών και ο αρμόδιος υπουργός χρηματοδότησης, ώστε να υπάρξει θεσμική παρέμβαση.
Απογοητευτικά τα πρώτα αποτελέσματα
Η κ. Ντούνη αποκάλυψε ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει ήδη πραγματοποιήσει επισκόπηση των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου στους δήμους, με αποτελέσματα που, όπως είπε, «δεν ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά».
Πολλοί δήμοι δεν έχουν συστήσει καν μονάδες εσωτερικού ελέγχου, ενώ άλλοι δεν έχουν καταρτίσει κανονισμούς λειτουργίας ή εγχειρίδια ελέγχου. Σε αρκετές περιπτώσεις, δεν υπάρχει πλήρης καταγραφή διαδικασιών ούτε εντοπισμός κινδύνων.
Όπου η λειτουργία έχει ανατεθεί σε εξωτερικούς συνεργάτες, έχουν εντοπιστεί σοβαρές συγκεντρώσεις αναθέσεων σε περιορισμένο αριθμό αναδόχων – το 80% των περιπτώσεων σε μόλις τρεις συνεργάτες – χωρίς διερεύνηση ενδεχόμενης σύγκρουσης συμφερόντων.
«Η κουλτούρα του εσωτερικού ελέγχου είναι πρόληψη, όχι καταστολή»
Κλείνοντας, η Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπογράμμισε ότι η ουσιαστική πρόοδος θα έρθει όχι με τιμωρίες, αλλά με αλλαγή κουλτούρας:
«Η εμπέδωση της κουλτούρας του εσωτερικού ελέγχου αποτελεί το πιο πρόσφορο εργαλείο πρόληψης της κακοδιαχείρισης στη ρίζα της».
Με το μήνυμα αυτό, η Σωτηρία Ντούνη ανέδειξε τη νέα φιλοσοφία διαφάνειας και θεσμικής ωριμότητας που πρέπει να υιοθετήσουν οι δήμοι, μετατρέποντας τον εσωτερικό έλεγχο σε μοχλό εμπιστοσύνης, ευθύνης και αποτελεσματικής διακυβέρνησης.
πηγή: myota.gr
Για την κακοδιαχείριση στο κεντρικό κράτος θα πείτε κάτι κα Ντουνη;