Δορυφορικά δεδομένα από το ραντάρ του ευρωπαϊκού δορυφόρου Sentinel-1 που πέρασε πάνω από τη χώρα μας το απόγευμα της Πέμπτης 7 Σεπτεμβρίου 2023, δείχνουν ότι ένα μεγάλο μέρος του Θεσσαλικού κάμπου έχει πλημμυρίσει.
Το μεγαλύτερο μέρος των Νομών Τρικάλων και Καρδίτσας έχει κατακλυστεί από τα νερά χειμάρρων και παραποτάμων του Πηνειού. Στην Ανατολική Θεσσαλία, η έκταση της Λίμνης Κάρλα είναι σχεδόν ίση με την έκταση που είχε πριν την αποξήρανσή της το 1962.
Ο χάρτης με τα δορυφορικά δεδομένα που επεξεργάστηκε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr δείχνει με γαλάζιο χρώμα τις περιοχές της Θεσσαλίας που έχουν πλημμυρίσει. Συνολικά υπολογίζονται περίπου 720.000 στρέμματα πλημμυρισμένων εκτάσεων.
Το νερό δεν ξεχνάει
Η λίμνη Κάρλα, (ή λίμνη Βοιβηίδα παλαιότερα) αποξηράνθηκε το 1962, επειδή την εποχή εκείνη προκαλούσε πλημμύρες στις πέριξ γεωργικές καλλιέργειες, ενώ ορισμένες βαλτώδεις εκτάσεις γύρω της προκαλούσαν την έντονη παρουσία εντόμων. Βρισκόταν νοτιοανατολικά της Λάρισας, κοντά στις βόρειες πλαγιές του Πηλίου, στα όρια των Νομών Λαρίσης και Μαγνησίας.
Η αποξήρανση της λίμνης Κάρλας άρχισε στο τέλος Αυγούστου του 1962 με τα εγκαίνια της σήραγγας μήκους 10.150 μέτρων και ήταν από τα σημαντικότερα έργα για την ανάπτυξη της ελληνικής γεωργίας. Αποδόθηκαν 80.000 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης στους αγρότες της Θεσσαλίας, σε μία εποχή που η ελληνική γεωργία πραγματοποιούσε τα πρώτα βήματά της προς την εκβιομηχάνιση αλλά και την αντιμετώπιση του ευρωπαϊκού ανταγωνισμού.
Ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι οι επιπτώσεις στο οικοσύστημα της περιοχής ήταν μεγαλύτερες από το όφελος που προσέφερε η αποξήρανσή της. Έτσι, τα τελευταία χρόνια ξεκίνησε μία προσπάθεια για αναδημιουργία της λίμνης, που θα έχει μέγεθος 38.000 στρέμματα. Η αρχική λίμνη είχε μέγεθος 180- 195 χιλιάδες στρέμματα και το βάθος της έφτανε τα 4-6 μ. Το Δεκέμβριο του 2010 άρχισε η αναδημιουργία της με άντληση νερού από τον ποταμό Πηνειό, ενώ όταν τεθούν σε πλήρη λειτουργία τα πέντε αντλιοστάσια του Πηνειού θα τροφοδοτούν τη λίμνη με 14 κυβικά μέτρα νερού το δευτερόλεπτο.
Σύμφωνα με τον τελευταίο σχεδιασμό, το έργο αναμένεται να συμβάλλει μεταξύ άλλων στην αντιπλημμυρική προστασία, την αποκατάσταση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, την άρδευση 100.000 στρεμμάτων, την ενίσχυση της ύδρευσης της πόλης του Βόλου με 15 εκατ. κυβικά μέτρα νερού ετησίως – το 50% των αναγκών της πόλης.
Κατασκευή σήραγγας για παροχέτευση
Χαρακτηριστικό της λίμνης Κάρλας ήταν η έλλειψη διεξόδου των νερών της λεκάνης απορροής της. Το επόμενο βήμα, ήταν η αποστράγγιση όλων των ανεπιθύμητων αλατούχων υδάτων (ελών και λίμνης). Αυτό έγινε από το 1959 έως το 1962 με την κατασκευή σήραγγας (μήκους 10.150 μέτρων, διατομής 4,35 μέτρων και παροχής 8,5 κ.μ./sec) η οποία κατευθύνει τα νερά στον Παγασητικό κόλπο, μέσω αγωγού που διέρχεται από το πολεοδομικό συγκρότημα του Βόλου. Έτσι με την απαγωγή των νερών προς τον Παγασητικό κόλπο το 1962, επιτεύχθηκε μεν η ΑΞΕ της λίμνης, όχι όμως η αντιπλημμυρική προστασία της περιοχής. Άλλωστε η παροχευτική ικανότητα της σήραγγας δεν είχε σχεδιασθεί για αυτόν τον σκοπό. Σύμφωνα με τις μελέτες του Παπαδάκη (1956) και του Νικολαϊδη (1960), η αντιπλημμυρική προστασία απαιτούσε και τη δημιουργία του ταμιευτήρα διότι για την άμεση απαγωγή των νερών προς τη θάλασσα θα έπρεπε να κατασκευασθεί σήραγγα με παροχετευτική ικανότητα μερικών εκατοντάδων κυβικών μέτρων το δευτερόλεπτο. Η κατασκευή ενός τέτοιου έργου ήταν τεχνικά προβληματική και οικονομικά ασύμφορη.
